Soms mogen onze blogs ook wat vrolijker zijn, hoewel… Oordeelt u zelf…
De rechtbanken en het advocatenberoep zijn door de eeuwen heen sterk veranderd. Terwijl Karel de Grote zijn rechters nog moest aansporen om nuchter recht te spreken, vervullen onze magistraten tegenwoordig hun functie met veel plichtsbesef. Toch zijn enkele elementen door de tijd heen hetzelfde gebleven. Van ‘de zak’ en ‘de stier’ naar ‘de ketel’ en ‘de ton’: een goede advocaat is vandaag de dag even onmisbaar als eeuwen geleden.
De straf van de zak
Hoewel ons huidige recht enige verwantschap vertoont met het Romeinse recht, verschillen sommige beginselen aanzienlijk. Zo was de Romeinse familievader, of ‘pater familias’, tijdens de Republiek oppermachtig. Hij kon beslissen over het vermogen, huwelijk en leven van zijn kinderen.
De centrale rol van de ‘pater familias’ maakte vadermoord tot een van de meest ernstige misdrijven. De straf hiervoor was - op zijn zachtst gezegd - ‘bijzonder’ en stond bekend als ‘de straf van de zak’ (poena cullei). De Romeinse jurist Modestinus beschreef deze straf in detail:
“De straf op vadermoord, zoals voorgeschreven door onze voorouders, is dat de dader wordt geslagen met staven bevlekt met zijn bloed, en dan wordt genaaid in een zak met een hond, een haan, een adder en een aap, en de zak wordt gegooid in de diepte van de zee, dat wil zeggen, als de zee in de buurt is; anders wordt het gegooid voor wilde beesten, volgens de Constitutie van de goddelijke Hadrianus.” (Dig. 48.9.9.)
De stier
De Athener Perilaus zou volgens overlevering een martelwerktuig hebben uitgevonden voor Phalaris, de heerser van Sicilië. Met name, een bronzen stier. Het idee was dat de gevangene in de stier werd opgesloten en levend werd verbrand. Volgens de uitvinder zouden de kreten van de ongelukkige een ‘melodieus gebrul’ opleveren. Phalaris was volgens de satiricus Lucian echter ‘not amused’ en liet Perilaus zelf in de bronzen stier sterven.
Hoewel de satire van Lucian met een korrel zout moet worden genomen, zouden volgens overlevering meerdere heiligen door de bronzen stier zijn omgekomen. Zo zou Sint Eustachius op bevel van keizer Hadrianus in de stier zijn gekookt.
De ketel
Ook in de late middeleeuwen werden ‘originele’ straffen bedacht. Valsmunters werden bijvoorbeeld bestraft met de zogenaamde ‘keteldood’. Dit hield in dat veroordeelden levend werden gekookt in een ketel met hete olie. Een dergelijke ketel kan nog steeds worden ‘bewonderd’ in het Nederlandse Deventer.
De Engelse koning Hendrik VIII vond de keteldood evenwel geschikt voor andere misdrijven. Toen een kok verschillende mensen vergiftigde, verklaarde Hendrik VIII dat vergiftiging voortaan als hoogverraad zou gelden en dat daders levend moesten worden gekookt.
En de ton
Niet alleen zware misdrijven zoals vadermoord of vergiftiging werden op bijzondere wijze bestraft; ook dronkenschap werd niet getolereerd. Dronkaards die de openbare orde hadden verstoord, werden in de middeleeuwen in een zogenaamde ‘dronkenmansmantel’ gestoken: een ton waar alleen hun hoofd uitstak. Bovendien, om de straf niet alleen vernederend maar ook pijnlijk te maken, werden deze ‘tonnen’ soms uitgerust met metalen pinnen of verzwaard met gewichten.
Cliënten worden tegenwoordig niet meer levend verbrand of gekookt als ze slecht waren bijgestaan, maar het gevaar schuilt vaak nog altijd in een klein hoekje.
Aarzel daarom vooral niet om voor uw juridische en fiscale vragen en bekommernissen tijdig bij Vanbelle Law Boutique langs te komen.
Hugo Decker
Junior Associate
.png)
