Blockchain-technologie en het bewijs van eigendomsrecht: een veelbelovende combinatie

Blockchain, vaak geassocieerd met Bitcoin en andere cryptocurrencies, heeft enorm potentieel en wordt door velen beschouwd als de technologie van de toekomst.

Kenmerken en potentieel

Deze technologie maakt het mogelijk om informatie volledig gedecentraliseerd, veilig en transparant op te slaan. Het fungeert als een openbaar digitaal register, waarin elke wijziging of transactie autonoom wordt gevalideerd door een beveiligd netwerk. Eenmaal geregistreerd in de blockchain, worden gegevens automatisch gedateerd en onveranderlijk, wat het een bijna onfeilbaar middel maakt om transacties of informatie te bewijzen of te traceren.

Het juridische potentieel van deze technologie is duidelijk en biedt tal van toepassingen.

‍
In België, net als elders, kan blockchain het bewijsrecht ingrijpend veranderen, vooral met betrekking tot intellectuele eigendomsrechten en de eigendom van roerende en onroerende goederen. Dit komt doordat blockchain onbetwistbare en transparante registers kan creëren, wat de manier verandert waarop eigendom kan worden bewezen, betwist of overgedragen.

Een revolutionair alternatief voor klassiek bewijsrecht

Traditioneel steunt het bewijsrecht op geschreven documenten, getuigenissen of wettelijke vermoedens. Hoewel het nieuwe Belgische Burgerlijk Wetboek het vrije bewijsrecht heeft versterkt en ook bewijs door “waarschijnlijkheid” heeft geïntroduceerd, blijft bewijs via blockchain op dit moment in een juridische grijze zone vanwege het gebrek aan wettelijke regulering.

Toch zou wetgeving gebaat zijn bij aandacht voor deze technologie, die bijzonder geschikt is om het bewijsrecht te versterken.

Blockchain biedt namelijk de volgende garanties:

1. Onveranderlijkheid van gegevens: Eenmaal vastgelegd, kunnen gegevens op de blockchain niet worden gewijzigd, wat een betrouwbaar digitaal bewijs vormt.
2. Traceerbaarheid: Elke transactie of registratie is vastgelegd in de tijd en cryptografisch beveiligd, wat de authenticiteit garandeert.
3. Toegankelijkheid: Gegevens op een publieke blockchain zijn toegankelijk voor iedereen, waardoor de afhankelijkheid van traditionele tussenpersonen drastisch vermindert.

Hierdoor is blockchain ideaal om eigendomsrechten te bewijzen en de geschiedenis van eigendomsoverdrachten te traceren.

In China hebben rechtbanken de technologie al omarmd. Zo erkende het internettribunaal van Hangzhou op 20 juni 2018 blockchain als rechtsgeldig bewijsmiddel in een auteursrechtzaak, een beslissing die werd bevestigd door het Chinese Hooggerechtshof.

Belgische en Europese wetgevers, die technologisch vaak achterlopen op hun Amerikaanse en Aziatische tegenhangers, zouden er goed aan doen om deze innovatie te omarmen en te integreren in het bewijsrecht.

Invloed op bewijs van eigendom van roerende goederen

Bij roerende goederen, zoals kunstwerken, auto's of sieraden, is het vaak lastig om eigendom te bewijzen omdat deze goederen meestal niet zijn geregistreerd in officiële openbare registers.

‍
In de huidige wetgeving wordt eigendom van roerende goederen voornamelijk bewezen via bezit. Wie een goed in bezit heeft, wordt vermoed de eigenaar te zijn. Deze regel leidt echter regelmatig tot onrechtvaardigheden, omdat de bezitter in praktijk niet altijd de rechtmatige eigenaar is.

Blockchain kan hierbij een enorme meerwaarde bieden door bijvoorbeeld elk roerend goed te koppelen aan een digitaal eigendomscertificaat dat in de blockchain wordt geregistreerd.

Zo kunnen eigendom en transacties in geval van een geschil eenvoudig worden aangetoond, wat lange en dure juridische procedures aanzienlijk kan verminderen.

Invloed op bewijs van eigendom van onroerende goederen

Ook bij onroerend goed kan blockchain het Belgische kadaster en sommige notariële processen drastisch vereenvoudigen.

Belangrijke voordelen:

1. Beveiliging van notariële akten: Koop- en hypotheekaktes kunnen op de blockchain worden geregistreerd, wat juridische zekerheid vergroot en onderzoek vereenvoudigt.
2. Kosten- en tijdsbesparing: Eigendomsoverdracht kan direct via een smart contract worden uitgevoerd, zonder zware administratieve procedures.
3. Verbeterde transparantie: Blockchain kan informatie over de geschiedenis van een eigendom (renovaties, schade, stedenbouwkundige overtredingen) integreren, waardoor kopers volledig inzicht krijgen zonder tussenpersonen.

Landen als Zweden en Georgië hebben al geëxperimenteerd met blockchain voor hun kadaster, met veelbelovende resultaten. België zal deze trend ongetwijfeld vroeg of laat volgen.

Conclusie: Een belangrijke technologische kans die aanpassingen vereist

Blockchain is geen magische oplossing, maar biedt fascinerende mogelijkheden om het bewijsrecht te moderniseren. Met betrouwbaar digitaal bewijs, geautomatiseerde eigendomsoverdracht en grotere transparantie zonder tussenpersonen kan blockchain het juridische landschap grondig hervormen en een tijdperk van vertrouwen en transparantie inluiden, waarbij het aantal geschillen drastisch wordt verminderd.

Toch vereist de implementatie een diepgaande reflectie over juridische, technische en ethische implicaties. Daarnaast vraagt een soepele en veilige integratie van deze innovatie om een ingrijpende aanpassing van de huidige juridische kaders, die moeilijk zullen breken met traditionele tussenpersonen ten gunste van decentrale technologie.

Dat gezegd hebbende, zal blockchain zich ongetwijfeld geleidelijk verspreiden in verschillende sectoren in Europa, nu steeds meer staten, instellingen en bedrijven deze technologie in hun financiële, monetaire en juridische systemen beginnen te integreren.

Bij Vanbelle Law Boutique, met uitgebreide expertise in crypto-activa en blockchain, staan we klaar om u innovatief te begeleiden bij alle juridische en fiscale aspecten met betrekking tot cryptoactiva.

Mirjan Gjoni‍

Senior Associate